วินาทีกองกำลังสหรัฐโจมตีบ้านของบิน ลาเดน

เบื้องลึกเบื้องหลัง จากการตายของ Osama bin Laden

หนึ่งวันหลัง ข่าวการเสียชีวิตของ “โอซามา บิน ลาเดน” ก็มีรายละเอียดของเรื่องราว ไม่ว่าจะเป็นเบื้องลึก หรือคำถามที่ยังรอคำตอบ ดังนี้

ข่าวกรอง: สหรัฐรู้ที่อยู่ของ “โอซามา บิน ลาเดน” ได้อย่างไร

• รอยเตอร์บอกว่า ข้อมูลแรกสุดของ “คนเดินสาร” ของบิน ลาเดน มาจาก “นักโทษ” ผู้ก่อการร้ายที่ถูกคุมขังอยู่ในยุโรปตะวันออก โดยข้อมูลคือนี้ “นามแฝง” ของคนเดินสารที่บิน ลาเดน เชื่อใจมาก
• ส่วน CNN ให้ข้อมูลที่ต่างออกไปเล็กน้อยว่า ข้อมูลมาจากนักโทษที่ถูกคุมขังไว้ที่อ่าวกวนตานาโมในคิวบา โดยพูดถึงชื่อ “Abu Ahmad al Kuwaiti” หลายครั้ง ซึ่งใกล้ชิดกับ “Khalid Sheikh Mohammed” สมาชิกระดับสูงของอัลไคดา ซึ่งเป็นชาวคูเวต
• ซีไอเอใช้เวลาถึง 4 ปีในการหาว่าคนเดินสารคนนี้มีชื่อจริงว่าอะไรกันแน่
• พลนำสารคนนี้ใกล้ชิดกับ Mohammed และสมาชิกระดับสูงอีกคนของอัลไคด้า ชื่อ Abu Faraj al Libi ชาวลิเบีย ที่เคยเป็นผู้นำอันดับสามของอัลไคด้า ก่อนจะโดนจับในปี 2005
• ซีไอเอระบุได้ว่าพลเดินสาร “Abu Ahmad al Kuwaiti” คนนี้เป็นคนหนึ่งที่ส่งข้อมูลและแผนซ้อมปฏิบัติการให้กับทีมก่อวินาศกรรม 9/11 (แต่เป็นทีมที่ไม่ได้ออกปฏิบัติการในท้ายที่สุด)
• มีรายงานว่า “Abu Ahmad al Kuwaiti” เดินทางร่วมกับบิน ลาเดน ในที่ราบสูง Tora Bora ก่อนที่บิน ลาเดน จะหายไปตัวไป
• ซีไอเอสามารถดักฟังโทรศัพท์ของคนเดินสารคนนี้ได้ช่วงเดือนสิงหาคมปี 2010 ทำให้รู้ว่าที่อยู่ของคนเดินสารคนนี้อยู่ที่ไหน โอบามาได้รับแจ้งข่าวสารนี้ในอีก 1 เดือนถัดมา
• กุมภาพันธ์ 2011 หน่วยข่าวกรองสหรัฐได้ข่าวน่าเชื่อถือสูงว่า “บิน ลาเดน” น่าจะอยู่ในบ้านหลังนี้
• มีนาคม-เมษายน 2011: โอบามาประชุมกับทีมด้านความมั่นคงของทำเนียบขาวอย่างน้อย 5 ครั้งว่าจะเดินหน้าต่อไปหรือไม่กับข่าวนี้

แผนผังแสดงบริเวณบ้านที่บิน ลาเดน พักอาศัยอยู่ (ภาพจากกระทรวงกลาโหมสหรัฐ)

แผนปฏิบัติการเด็ดชีพบิน ลาเดน: การตัดสินใจของโอบามา

• โอบามา มี 3 แนวทางให้เลือกในการปฏิบัติการ ได้แก่ ทิ้งระเบิดด้วยเครื่องบินสเตลท์, จู่โจมด้วยกองกำลังทางเฮลิคอปเตอร์, รอต่อไปเพื่อหาข้อมูลให้มากขึ้นว่าบิน ลาเดน อยู่ในบ้านหรือไม่
• โอบามาปฏิเสธแนวทางการทิ้งระเบิด เพราะมีความเสี่ยงสูงว่าบิน ลาเดน จะไม่อยู่ในบ้าน และอาจสูญเสียชีวิตผู้บริสุทธิ์
• สำหรับแผนการจู่โจมด้วยกองกำลังนั้น สหรัฐได้สร้าง “บ้านจำลอง” เลียนแบบบ้านของบิน ลาเดนในแผ่นดินสหรัฐ และซ้อมปฏิบัติการหลายครั้งตั้งแต่เดือนเมษายน 2011
• การประชุมเพื่อหาแนวทางปฏิบัติการเกิดขึ้นเมื่อวันพฤหัสที่ 28 เมษายน ตามเวลาสหรัฐ ซึ่งที่ปรึกษาของโอบามาก็มีความเห็นแยกเป็นสองทาง ส่วนตัวโอบามาเองขอเวลาคิด 1 คืน
• ช่วงเช้าของวันศุกร์ที่ 29 เมษายน ก่อนที่โอบามาจะเดินทางไปเยี่ยมผู้ประสบภัยจากทอร์นาโดในสหรัฐ เขาก็บอกคณะที่ปรึกษาว่าตัดสินใจเลือกหนทางบุกจู่โจม และเซ็นคำสั่งอนุมัติการจู่โจมในวันเดียวกัน
• โอบามาตัดสินใจบุกทันที เพราะเกรงว่ายิ่งเวลาผ่านไปนานเข้า จะทำให้บิน ลาเดน ย้ายที่อยู่หนีไปได้
• สหรัฐไม่ได้แจ้งแผนปฏิบัติการครั้งนี้ให้ปากีสถานทราบ เพราะกลัวข่าวรั่ว คนที่รู้มีเพียงคนสนิทของโอบามาไม่กี่คนเท่านั้น
• โอบามาเครียดมากกับเรื่องนี้ แต่เขาก็ตีหน้าตายไปร่วมงานต่างๆ ในช่วง 3-4 วันก่อนปฏิบัติการเริ่มต้น ซึ่งรวมไปถึงงานเลี้ยงของนักข่าวทำเนียบขาว ที่เขาไปเข้าร่วมอย่างรื่นเริง

ภาพถ่ายจากภายนอกบ้านบินลาเดน เห็นรั้วสูงและลวดหนามล้อมรอบ (ภาพจาก CNN)

รายละเอียดวินาทีกองกำลังสหรัฐโจมตีบ้านของบิน ลาเดน

• แผนปฏิบัติการครั้งนี้มีชื่อว่า “Geronimo”
• เวลาที่ปฏิบัติการคือช่วงประมาณเที่ยงคืน-ตีหนึ่งครึ่งตามเวลาท้องถิ่น จากการรายงานของ BBCโดยอ้างประชาชนในพื้นที่
• หน่วย SEAL ของอเมริกาเดินทางไปยังบ้านพักด้วยเฮลิคอปเตอร์ ตามแผนนี้จะใช้ทีม 12 คน (BBC รายงานว่า 15-25 คน)
• แต่เฮลิคอปเตอร์ลำหนึ่งเกิดปัญหาขณะลอยอยู่เหนือบ้านของบิน ลาเดน เหตุเพราะขาดอากาศที่ช่วยพยุงตัวของเฮลิคอปเตอร์ (เพราะกำแพงภายในบ้านของบินลาเดน มีความสูงมาก)เฮลิคอปเตอร์ลำนี้จึงลงจอดฉุกเฉินในบริเวณใกล้เคียง แต่แผนปฏิบัติการยังเดินหน้าต่อไป โดยส่งเฮลิคอปเตอร์สำรองมารับทีมปฏิบัติการภายหลัง
• หน่วยปฏิบัติการที่เหลือโรยตัวลงมาด้วยเชือก และฆ่าลูกน้องของบิน ลาเดนที่อยู่นอกบ้าน
• จากนั้นหน่วยปฏิบัติการบุกเข้าไปยังตึกพักหลัก พบกับบิน ลาเดนที่ชั้นสาม เขาขัดขืนการจับกุม และโดนยิงเข้าที่หัวกับหน้าอก หัวหน้าทีมปฏิบัติการสามารถยืนยันตัวตนว่าเป็นบิน ลาเดน ได้ทันที
• ยังไม่มีข้อมูลที่แน่ชัดว่าบิน ลาเดน ยิงตอบโต้หรือไม่ โดยข่าวสับสนระหว่างยิงกับไม่ยิง
• เมื่อบิน ลาเดน เสียชีวิต หน่วยปฏิบัติการได้แจ้งไปยังหน่วยบัญชาการว่า “Geronimo E KIA” หรือ เป้าหมายเสียชีวิตในที่เกิดเหตุ
• หลังทีมปฏิบัติการได้ศพของบิน ลาเดนแล้ว ก็ออกมาทำลายเฮลิคอปเตอร์ลำที่มีปัญหา
• เมื่อปฏิบัติการเสร็จสิ้น เฮลิคอปเตอร์ได้พาทีมปฏิบัติการออกนอกประเทศ โดยเมื่อออกจากชายฝั่งของปากีสถาน แต่ยังอยู่ในน่านฟ้าปากีสถาน ทางกองทัพอากาศปากีสถานค้นพบเฮลิคอปเตอร์เหล่านี้ แต่ไม่สามารถแยกแยะได้ว่าเป็นมิตรหรือศัตรู จึงได้ส่งเครื่องบินออกมาตรวจสอบ แต่ไม่เกิดการปะทะอะไรขึ้น
• ผู้เสียชีวิตจากการโจมตีได้แก่ตัวบิน ลาเดนเอง, ลูกชายของเขาชื่อ Khalid, สมาชิกคนหนึ่งของอัล ไคด้า และผู้หญิงไม่ปรากฏชื่อคนหนึ่ง ส่วนภรรยาของบิน ลาเดน ถูกยิงแต่ไม่เสียชีวิต
• ปฏิบัติการทั้งหมดใช้เวลา 40 นาที (รายละเอียดจาก CNN )

บารัค โอบามา และผู้บริหารระดับสูงในห้อง Situation Room ของทำเนียบขาว (ภาพจากเว็บไซต์ทำเนียบขาว)

โอบามาเฝ้าดูปฏิบัติการตลอดเวลาจากทำเนียบขาว

• ประธานาธิบดีบารัค โอบามา ติดตามดูปฏิบัติการนี้ในห้องเฝ้าดูสถานการณ์ Situation Room ของทำเนียบขาว โดยทีมปฏิบัติการในพื้นที่ถ่ายทอดทั้งภาพและเสียงกลับมายังสหรัฐ
• ทุกคนในห้องเฝ้าสถานการณ์อยู่เงียบๆ และกระวนกระวาย John Brennan ที่ปรึกษาด้านการก่อการร้ายของทำเนียบขาวบอกว่า “รู้สึกว่าเวลาผ่านไปช้ามาก”
• กลุ่มคนที่อยู่ในห้องเฝ้าสถานการณ์คือ โอบามา, John Brennan, รมว. ต่างประเทศ ฮิลลารี คลินตัน, รมว. กลาโหม โรเบิร์ต เกตส์, และที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติ Tom Donilon ส่วน Leon Panetta ผู้อำนวยการซีไอเอ นั่งดูปฏิบัติการอยู่ที่สำนักงานซีไอเอ
• เมื่อทีมปฏิบัติการรายงานผลความสำเร็จ โอบามาพูดว่า “We got him, guys”

อเมริกาฉลองชัยหลังปฏิบัติการสำเร็จ

• เหล่าผู้นำจากพรรครีพับลิกันและพรรคเดโมแครต ยืนปรบมือ (standing ovation) ให้กับประธานาธิบดีบารัค โอบามา สำหรับความสำเร็จในการเด็ดชีพบิน ลาเดน
• ประธานาธิบดีโอบามา จะเดินทางไปยังนิวยอร์ค เพื่อแสดงความสำเร็จในการต่อสู้กับการก่อการร้าย ในวันพฤหัสบดีนี้
• สหรัฐยังลังเลกับการเผยแพร่ภาพศพของบิน ลาเดน รวมถึงวิดีโอแสดงการทิ้งศพของเขาลงในทะเลด้วย เพราะเกรงว่าจะสร้างความไม่พอใจจากโลกมุสลิมยิ่งขึ้น

แผนที่บ้านพักของบิน ลาเดน แสดงโรงเรียนนายร้อยอยู่ไม่ห่างไปนัก (ภาพจาก MSNBC)

คำถามถึงปากีสถาน: บิน ลาเดน มาอยู่ที่ไหนได้อย่างไร?

• คำถามที่สำคัญของปากีสถานก็คือ “บิน ลาเดน” มาอยู่ที่นี่ได้อย่างไร ทางการปากีสถานรู้เรื่องนี้หรือไม่ และถ้ารู้ ก็มีคำถามต่อว่ารู้เมื่อใดกันแน่
• ปากีสถานไม่รู้อะไรเลยจริงๆ หรือมีบางคนในรัฐบาลปากีสถานให้ความคุ้มครองกับบิน ลาเดน กันแน่
• วุฒิสมาชิก Susan Collins จากพรรครีพับลิกัน ให้ความเห็นว่า ปากีสถานน่าจะเล่นเกมสองหน้า รับเงินสนับสนุนจากสหรัฐ ในขณะเดียวกันก็ร่วมมือกับอัล ไคด้า เพื่อหลีกเลี่ยงการถูกโจมตีภายในประเทศ
• ในการทูตอย่างเป็นทางการ รมว. ต่างประเทศ ฮิลลารี คลินตัน กล่าวว่า “ปากีสถานมีส่วนอย่างมากที่ช่วยให้เรารู้ว่าบิน ลาเดน อยู่ที่ไหน”
• John Brennan ที่ปรึกษาด้านการก่อการร้ายของทำเนียบขาว ให้ความเห็นว่า “บิน ลาเดน” ต้องมีคนและระบบที่ช่วยสนับสนุนให้เขาอาศัยอยู่ในปากีสถานได้ และสหรัฐจะค้นหาระบบนี้ต่อไป
• บ้านของบิน ลาเดน มีมูลค่า 1 ล้านดอลลาร์ (ประมาณ 30 ล้านบาท)
• Brennan ยังบอกว่าบ้านของบิน ลาเดน นั้นผิดสังเกตมากสำหรับบ้านที่พักในละแวกเดียวกัน เนื่องจากมีกำแพงสูง มีระบบเผาขยะของตัวเอง
• บ้านของบิน ลาเดน อยู่ห่างจากโรงเรียนนายร้อยของปากีสถานเพียง … เท่านั้น และในเมืองยังมีค่ายทหารของปากีสถานตั้งอยู่ด้วย
• แหล่งข่าวของสหรัฐระบุว่า ทีมปฏิบัติการจู่โจมบ้านของบิน ลาเดน ได้ข้อมูล เอกสาร หลักฐาน ฮาร์ดดิสก์ ดีวีดี กลับมาอีกจำนวนหนึ่ง ซึ่งหน่วยข่าวกรองของสหรัฐน่าจะได้ประโยชน์จากข้อมูลเหล่านี้ในการแกะรอย “อัล ไคด้า” ที่ยังเหลืออยู่ รวมถึงอาจจะได้ที่อยู่ของ Ayman al-Zawahriเบอร์สองของอัล ไคด้าด้วย

ปฏิกริยาของชาวปากีสถาน

• ชาวเมือง Abbottabad รายงานเสียงเฮลิคอปเตอร์ในคืนวันปฏิบัติการ แต่ปากีสถานรายงานว่าเป็นการซ้อมรบ
• ชาวเมืองประหลาดใจกับเรื่องนี้ เพราะไม่มีใครรู้ว่าบิน ลาเดนอยู่ที่นั่น ชาวเมืองบางคนไม่พอใจรัฐบาลปากีสถาน ทั้งในแง่ปล่อยให้บิน ลาเดนมาหลบหนีในเขตใกล้ค่ายทหาร และแง่ว่าปล่อยให้กองกำลังต่างชาติเข้ามาปฏิบัติการตามใจชอบ – CNN

ระดับเตือนภัยการก่อการร้ายเพิ่มสูง เกรงการล้างแค้น

• สมาชิกคนหนึ่งของอัลไคด้า ประกาศว่าจะล้างแค้นต่อการฆ่า ชีคแห่งอิสลาม’ (หมายถึงบิน ลาเดน)
• กลุ่มก่อการร้าย Tehrik-e Taliban Pakistan (TTP) แถลงการณ์ว่าภูมิใจในตัวบิน ลาเดน และสัญญาว่าจะล้างแค้นอเมริกาอย่างแน่นอน โดยระบุว่ามีหน่วยปฏิบัติการแฝงตัวอยู่ในสหรัฐแล้ว และจะส่งเข้าไปเพิ่มอีก – CNN
• รมว. ต่างประเทศคลินตัน ประกาศเตือนกลุ่มก่อการร้ายว่าจะไม่มีวันเอาชนะอเมริกาได้ และขอให้หยุดปฏิบัติการทั้งหมดร่วมกับอัล ไคด้า หันมาสร้างการเมืองที่สงบสุขแทน
• อย่างไรก็ตาม อัลไคด้าหมดกำลังลงไปมากเมื่อเทียบกับช่วง 9/11 และตอนนี้มีสภาพคุกคามโลกตะวันตกไม่ต่างอะไรกับกลุ่มก่อการร้ายทั่วไป
• ช่วงหลังอัลไคด้า ทำหน้าที่สอนและส่งเสริมกลุ่มก่อการร้ายอื่นๆ มากกว่าการปฏิบัติการเอง –BBC
• อดีตซีไอเอให้ความเห้นว่า อัล ไคด้า ไม่มีผู้นำที่โดดเด่นแบบบิน ลาเดนอีกแล้ว

ข้อมูลส่วนใหญ่จาก MSNBC